بحث‌های ضد و نقیض زیادی در مورد شارژ کردن باتری موبایل وجود دارد. بعضی‌ها معتقد هستند که باید بگذاریم تا باتری کامل خالی شود و بعد به شارژ بزنیم و بعضی‌ها معتقد هستند نباید بگذاریم کامل خالی شود و از آن طرف هم نباید بگذاریم کامل شارژ بشود که به‌طور مفصل این را بررسی خواهیم کرد.
بحث اول یعنی اینکه بگذاریم باتری کامل خالی شود و بعد شارژ کنیم، برای باتری گوشی‌های قدیمی که به آن‌ها نیکل کادمیوم می‌گفتند، درست بود ولی باتری‌های امروز به چند دلیل عوض شده و از نوع لیتیوم یونی هستند و این روش برای باتری‌های جدید کار ساز نیست.
باتری‌های لیتیوم یونی به چند دلیل جایگزین باتری‌های قدیمی شدند که شاید بد نباشد در مورد آن‌ها اطلاعات بیشتری داشته باشید:
لیتیوم چگالی کمی دارد که باعث می‌شود وقتی برای ساخت باتری از آن استفاده می‌شود وزنش خیلی کمتر بشود و همچنین فضای کمتری اشغال کند یعنی باتری کوچک‌تر شده که در ظرافت گوشی‌های جدید کاملاً این مسئله قابل حس است و اینکه پتانسیل الکتریکی کمی دارد که در بحث شیمی بررسی خواهند شد که خیلی وارد این بحث نمی‌شوم و این موجب می‌شود تا بیشترین ظرفیت را به ما بدهند.
یعنی یک باتری با حجم کم و بیشترین ظرفیت که چیزی ایده آل هست؛ حداقل برای الآن یعنی قرن 21…
بررسی دقیق باتری‌های لیتیوم یونی:
در نمودار زیر ظرفیت 11 باتری لیتیوم یونی بعد از 250 بار پر و خالی شدن یا به اصطلاح شارژ و دشارژ شدن مشخص شده:
همانطور که می‌بینید که بعد از این بازه ظرفیت باتری‌ها تقریباً 20 درصد کم شده؛ و من می‌خواهم با آموزش‌هایی که به شما می‌دهم این شیب نزولی را یکم کمتر کنم و در واقع عمر باتری را بیشتر کنیم، یا بهترِ هست بگویم حفظ بکنیم.
خب حالا اگر باتری گوشی‌تان از نوع لیتیوم یونی هست که البته جدیداً همه‌ی باتری‌ها همین شده در ادامه با من همراه باشید
1: نگذارید باتری‌تان کاملاً تخلیه بشود!
هر موقع دلتان خواست و با گوشی‌تان کاری نداشتید آن را به شارژ بزنید!!
شاید یکم در نگاه اول این جمله خنده دار باشد ولی با دلیل کاملاً علمی توجیه می‌شود
دلیل اول:
اول جدول بالا را نگاه کنید. جدول بالا حرف من را ثابت می‌کند و این‌طوری میگوید که اگر از صد درصد باتری‌تان استفاده کنید یعنی صبر کنید که کاملاً خالی شود و بعد به شارژ بزنید حداقل 300 و حداکثر 500 بار می‌شود شارژ کرد و بعد از آن عمر مفید باتری‌تان تمام می‌شود. دقت کنید عمر مفید ربطی به عمر باتری ندارد و به این معنا نیست که دیگر کار نکند. فقط مثل قبل شارژ نگه نمی‌گذارد
طبق این جدول اگر باتری وقتی به 50 درصد رسید شارژ بشود تا نهایتاً 1500 بار شما می‌توانید آن را شارژ کنید و به همین روال تا آخر…
خب این یعنی که هر موقع دلتان خواست و با گوشی کاری نداشتید بزنید در شارژ بهترِ هست.
قطعاً الآن این جمله آمده تو ذهنتان که خب اگر یک درصد از شارژش کم بشود و من باز بزنم در شارژ پس بالاترین بازده را دارد باتری گوشیم!
اگر خوب دقت کنید در جدول بالا بهترین حالت وقتیِ هست که حاصل ضرب تعداد دفعاتی که شارژ می‌کنید در درصدی از ظرفیت که استفاده شده یک مقدار حداکثر باشد مثلاً شارژ 25 درصدی از 500 برابر ظرفیت باتری استفاده می‌کند و با این فرمول برای دشارژ 50 درصد که حداقل از 600 برابر ظرفیت باتری استفاده می‌شود رفتم خوبیِ هست
بهترین حالت تقریباً عدد 45 هست یعنی وقتی باتری‌تان به 45 درصد رسید شارژ کنید
دلیل دوم: وقتی که باتری گوشی در شارژ باشد باتری داغ می‌شود و هرچی دما بالاتر بره (که جلوتر به‌طور کامل بحث دما را هم بررسی می‌کنیم( عمر مفید باتری کمتر می‌شود
پس هرچی باتری گوشی‌تان کمتر در شارژ باشد دماش کمترِ هست و عمر مفیدش بیشترِ هست پس هرچی زودتر باتری را به شارژ بزنید بهترِ هست!
2: باتری گوشی‌تان را کامل شارژ نکنید!
خب بعد از اون بحثی که کردیم الآن باید بررسی کنیم و ببینیم که باتری را چه زمانی از شارژ در بیاوریم.
اگر دوباره یک نگاه به اون جدول بالا بکنید می‌بینید که شارژ کامل هم برای گوشی خوب نیست و شارژ 10 درصدی هم بهینه نیست. بهترین کار اینِ هست که نگذارید باتری‌تان بیشتر از 80-85 درصد شارژ بشود.
نتیجه گیری کلی: بهترین بازه برای شارژ باتری بازه‌ی 40-45 تا 80-85 درصد است.
یک بحث دیگه که اینجا پیش می‌آید بحث کالیبره کردن هست که خیلی‌ها باور غلطی از آن دارند و فکر می‌کنند در افزایش عمر باتری تأثیر دارد
باتری‌های جدید می‌توانند مدت زمانی که نیاز دارند برای شارژ شدن را تخمین بزنند یعنی وقتی گوشی‌تان را به شارژ می‌زنید یک زمان به شما می‌دهد که مثلاً n دقیقه‌ی دیگه کامل شارژ می‌شود
برای اینکه تخمین تقریباً درست باشد لازمه که باتری گوشی‌تان را هر 45 روز یک‌بار کالیبره کنید که جلوتر آموزش کالیبره کردن را هم به‌طور کامل توضیح می‌دهم.
کالیبره کردن نیاز دارد که حرف‌های بالا را اجرا نکنید یعنی باتری کامل خالی شود و بعد تا 100 درصد شارژ بشود که این ممکند برای طول عمر باتری خوب نباشد و ربطی نداشته باشد ولی برای اون زمانی که باتری تخمین میزند تأثیر دارد
خب بریم سراغ آموزش کالیبره کردن باتری:
1️⃣-صبر کنید تا شارژ دستگاهتان کامل خالی بشود و خودش خاموش بشود
2️⃣-دستگاه را روشن کنید و صبر کنید مجدداً خاموش بشود
3️⃣-دستگاه را بزنید به شارژ و صبر کنید تا کامل شارژ شود…وقتی به صد درصد رسید یک ساعت صبر کنید و بعد از شارژ در بیاورید
4️⃣-با دستگاهتان کار کنید و دوباره صبر کنید تا صفر بشود و خودش خاموش بشود
5️⃣-مجدداً گوشی را روشن کنید و دوباره صبر کنید تا خاموش بشود
6️⃣-دستگاهتان را به شارژ بزنید و نیم ساعت الی چهل و پنج دقیقه بعد از صد درصد شدن از شارژ بکشید
-تمام
خب اینم از آموزش کالیبره کردن باتری گوشی
3: باتری گوشی‌تان را خنک نگه دارید!
قطعاً دیدید و شنیدید که یک سری قطعات مثل پردازنده‌ها و بردها بر اثر گرما مستهلک می‌شوند که بعضی وقت‌ها برایشان یک فن می‌ارزد که از گرم شدنشان جلو گیری بکند.
این حرف برای باتری‌ها هم درسته
به جدول زیر توجه کنید:
طبق جدول بالا اگر باتری در دمای صفر باشد که البته در ایران غیر ممکند بعد از 3 ماه از 94 درصد باتری می‌شود استفاده کرد
اگر در دمای 25 درجه باشد بعد از 3 ماه از 80 درصد باتری می‌شود استفاده کرد که این حالت تقریباً به ایران می‌خورد و به همین روال…
پس هرچی دما بیشتر باشد عمر مفید باتری کمتر می‌شود و باید بگم که این یکی دست شما نیست و بیشتر به منطقه‌ای که زندگی می‌کنید ربط دارد و فقط برای اطلاعات عمومی گفتم این را
ولی یکم می‌شود این را رعایتش کرد این‌جوری که گوشی‌تان را در کیف‌های چرمی نگذارید که داخلش گرم باشد یا از فول کاور ها سعی کنید خیلی استفاده نکنید چون همین چند درجه گرم‌تر هم در عمر مفید باتری‌تان تأثیر دارد
بررسی ولتاژ شارژر و شارژر استاندارد و مناسب برای شارژ:
ولتاژ باتری‌های جدید 3.7 هست که دو تا سلول سری بشوند برای اینکه ولتاژ دو برابر بشود
ولتاژ باتری‌های لیتیوم یونی با کم شدن شارژ افت می‌کند. وقتی باتری پره ولتاژ می‌تواند حتی بیشتر از 4 ولت باشد
به هرحال…
شارژ کردن با ولتاژ پایین بهترِ هست برای باتری گوشی
به جدول زیر دقت کنید:
درسته که اگر باتری با ولتاژ 3.92 شارژ بشود می‌شود از 75 درصد ظرفیتش استفاده کرد یا به زبون دیگه در حالت شارژ کامل ظرفیتش 75 درصد هست
و همچنین اگر با ولتاژ 4.2 شارژ شود از 100 درصد استفاده می‌شود و شاید در نگاه اول خوب به نظر برسد و برید شارژهای تبلت یا مک بوک هاتون را بزنرید به گوشی‌تان تا از 100 درصد استفاده کنید
ولی…
دوباره به جدول پایین یک نگاه بی اندازید:
این 25 درصد ظرفیت بیشتر شاید در نگاه اول به نظرتان خیلی خوب باشد ولی طبق جدول بالا و سیکل‌های شارژ و دشارژ باتری (پر و خالی شدن باتری) می‌بینید که این 25 درصد می‌تواند تا 8 برابر عمر مفید باتری‌تان را کمتر کند و باعث بشود که بین 300 تا 500 بار بتونید آن را شارژ کنید و عمر مفیدش را خیلی کم می‌کند که اصلاً به صرفه نیست
پس علی رغم لذتی که شارژ شدن سریع گوشی دارد J و اینکه از 100 درصد باتری استفاده می‌کنید در دراز مدت اصلاً نتیجه و بازده خوبی ندارد این کار و من اصلاً توصیه نمی‌کنم.
به قابلیت fast charge گوشی‌تان دل خوش نکنید!!
یک قابلیت دیگه که خیلی‌ها فکر می‌کند خوب هست قابلیت فست شارژ گوشی‌های جدید هست که اصلاً هم خوب نیست!
قضیه‌ی ولتاژ را بالا به‌صورت کامل بررسی کردیم و فکر نکنم نیاز به توضیح بیشتری باشد چون این قابلیت جدید در گوشی‌ها هم از اون قاعده مستثنا نیست و فرقی نمی‌کند
اگر شارژرهای معمولی گوشی را با ولتاژ 57 شارژ می‌کند شارژرهای فست شارژ با ولتاژ 97 شارژ می‌کند که دو تا بدی دارد:
اولی‌اش را که بالا گفتیم
و دومی‌اش همان بحث دمای باتری هست که میگم وقتی باتری سریع شارژ بشود دمای آن هم به همان نسبت بالاتر می‌رود و دوباره عمر مفید باتری را کم می‌کند که بازم خوب نیست پس اگر حتی شارژر جعبه‌ی گوشی‌تان و اصلی‌اش fast charge و با این قابلیت هست بگذارید در همان جعبش بماند J و یک شارژر معمولی ولی اصلی!!! بخرید و گوشی‌تان را با آن شارژ کنید و مطمئن باشید که بهترِ هست.
دما روی سرعت شارژ هم تأثیر دارد و اگر خیلی نیازمندید به گوشی و باید سریع شارژش کنید
می‌توانید اول کاور گوشی‌تان را در بیاورید بعد گوشی را یک جای خنک بگذارید و خاموشش کنید و بزنید تو شارژ که هم سرعت شارژ شدنش بیشتر بشود و هم اینکه ضررهای روشودای بالا را اصلاً و ابداً ندارد.
بررسی قابلیت battery health در سیستم عامل iOS:
یک بحث دیگه که پیش می‌آید درصد سلامت باتری هست که شاید به ذهنتان رسیده باشد و بگویید که خب این چیزهای پیچیده را چطوری محاسبه می‌کند باتری و به‌صورت درصد به ما ارائه می‌دهد؟!
اگر یادتان باشد گفتم که کالیبره کردن در تخمین زدن مدت زمان شارژ تأثیر دارد یعنی میگه که n دقیقه‌ی دیگه باتری گوشی‌تان پر می‌شود.
یکی دیگه از جاهایی که کالیبره تأثیر دارد در همین قسمت هست
درصد سلامت را تخمین میزند.
بر خلاف باور غلطی که خیلی‌ها از قابلیت battery health دارند به هیچ عنوان این آپشن چیز پیچیده‌ای نیست و کار خاصی نمی‌کند.
درصد سلامت باتری گوشی شما با توجه به تعداد دفعاتی که شما باتری گوشی‌تان را به شارژ می‌زنید تخمین زده می‌شود و می‌تواند ربطی به سلامت واقعی و عمر مفید باتری ندارد باشد
در همان بحث اول ما در مورد نحوه‌ی شارژ و تعداد دفعات ممکن که می‌شود باتری گوشی را شارژ کرد تا قبل از اینکه عمر مفیدش تمام بشود بحث کردیم و این هم از همان قاعده پیروی می‌کند
درصد سلامت باتری 90 درصد به تعداد دفعاتی که گوشی را به شارژ می‌زنید بستگی دارد!!
چطوری؟ این‌جوری که اگر شما در دو ساعت! گوشی‌تان را 30 بار به شارژ بزنید و در بیاورید درصد سلامت باتری‌تان مثلاً ممکند یک درصد کم بشود.
در صورتی که فقط دو ساعت گذشته و اگر بخواهید با این منطق جلو برید که باید در 200 ساعت فاتحه‌ی باتری گوشی‌تان را بخوانید.
پس 90 درصدش به این بستگی دارد
10 درصد دیگه برمی‌گردد به همان بحث اولی که کردیم و گفتیم اگر باتری را وقتی به 75 درصد رسید بزنید به شارژ نهایتاً تا 2500 بار و اگر وقتی به 50 درصد رسید بزنید به شارژ نهایتاً تا 1500 بار می‌توانید آن را شارژ کنید و از آن استفاده کنید
باتری محاسبه می‌کند که شما کی آن را به شارژ زدید و کی از شارژ در آوردید (که گفتیم بهترین بازه 40-45 تا 80-85 هست( و طبق این و همچنین دفعاتی که گوشی را شارژ کردید یک درصد به‌عنوان درصد سلامت باتری به شما می‌دهد
و این یعنی نقض کردن باورهای غلط قبلی که میگویند درصد سلامت به آمپر و ولتاژ و اصل بودن یا نبودن شارژر و کابل و این حرف‌ها بستگی دارد
به زبان ساده درصد سلامت باتری یا همان قابلیت battery health یک ویژگی و قابلیت نرم افزاری هست و نمی‌شود با مسائل بالا مثل شارژر و این حرف‌ها مقایسه‌اش کرد به خاطر اینکه دو مقوله‌ی کاملاً جدا هستند!!
البته که اصل بودن شارژر، ولتاژ و آمپر و همه این حرف‌ها به سلامت باتری بستگی دارد و می‌تواند روش تأثیر بگذارد و من هم منکر این حرف نمی‌شوم اصلاً! ولی نمی‌شود با درصد سلامت باتری سنجیدشان!!!
و در آخر یک سری نکات سریع و خلاصه برای استفاده‌ی درست از باتری گوشی که فکر کنم خواندنشان خالی از لطف نیست:
1️⃣گوشی‌تان را در بازه‌ی 40-45 تا 80-85 درصد شارژ کنید (بالا کامل بررسی شد(
2️⃣از قابلیت‌های سیو کردن شارژ باتری مثل low power mode در اپل یا battery saver در اکثر گوشی‌های اندروید و … فقط برای مواقع اضطراری و آن هم وقتی درصد شارژتان زیر بیست آمد استفاده کنید…اگر در درصد بالا استفاده کنید و مخصوصاً کار سنگین با گوشی کنید مثل بازی‌های سنگین نظیر آسفالت و غیره به رم و سی پی یوی گوشی فشار می‌آید که در طولانی مدت تأثیر بدی می‌گذارد.
3️⃣-هیچ وقت از پاور بانک برای شارژ دائم گوشی‌تان استفاده نکنید استفاده‌ی دراز مدت آسیب به باتری میزند
4️⃣-حتماً از اکسسوری اورجینال (شارژر اصلی ( برای شارژ گوشی‌تان استفاده کنید (مورد خاص مثل گوشی‌هایی با قابلیت شارژ سریع بالاتر بحث و بررسی شد(
5️⃣-موقع کارهایی مثل ریست شدن یا نصب آپدیت گوشی و یا موارد این‌طوری اصلاً گوشی‌تان را خاموش یا فورس ریست نکنید
6️⃣-گوشی‌تان را هر 45 روز یک بار کالیبره کنید
موفق باشید